Europa warmt snel op, en de gevolgen zijn nu al duidelijk. Het Europees Milieuagentschap heeft alarmerende resultaten gepubliceerd. 2023 was wereldwijd het warmste jaar ooit gemeten en Europa is het snelst opwarmende continent. Risicogebieden moeten worden beschermd tegen de klimaatcrisis om de levenskwaliteit te behouden. Denk bijvoorbeeld aan energie- en voedselzekerheid, ecosystemen, infrastructuur, waterbronnen, gezondheid en financiële stabiliteit. Het voorspellen van de gevolgen blijft lastig als we op deze manier doorgaan en zelfs de optimistische scenario's zijn somber. Toch kan de koers nog bijgestuurd worden, en ook het MKB speelt hier een grote rol in.
Gevolgen voor het MKB in Europa
Als de klimaatverandering versnelt en de temperatuur toeneemt, worden MKB-bedrijven steeds kwetsbaarder. Ze krijgen bijvoorbeeld te maken met extreem weer (droogte, overstromingen) en financiële risico’s (zie Figuur 1).
Uitdagingen waar jouw onderneming mee te maken kan krijgen:
1. Problemen met de toeleveringsketen
Het MKB heeft vaak een internationale toeleveringsketen die hen voorziet van de tijdige levering van materialen en grondstoffen. Door de klimaatverandering komen extreme weersomstandigheden vaker voor, zoals overstromingen, orkanen of extreme droogte. Deze gebeurtenissen verstoren de toeleveringsketen en veroorzaken vertraging en hogere kosten. Onderzoek waar jouw belangrijkste leveranciers zich bevinden en met welke klimaatrisico’s jullie daardoor indirect te maken hebben.
2. Financiële druk
Klimaatverandering kan ook aanzienlijke financiële kosten met zich meebrengen. Fysieke schade aan infrastructuur, apparatuur of voorraden kan bijvoorbeeld leiden tot dure reparaties of vervangingen. Daarnaast kunnen hogere verzekeringspremies MKB-bedrijven verder onder druk zetten. Dit beperkt vervolgens het vermogen om te investeren in innovatie. Zoek uit welke directe gevolgen klimaatverandering heeft op jouw bedrijfsactiviteiten. Neem de kosten voor reparatie, vervanging en innovatie hierin mee.
3. Wet- en regelgeving
Om te voldoen aan de eisen van de Europese Green Deal, voert de overheid regelmatig nieuwe wetgeving in of scherpt ze bestaande regelgeving aan. Voldoen aan deze eisen gaat soms gepaard met investeringen en innovatie. Het is een uitdaging voor ondernemers om op de hoogte te blijven en te voldoen aan alle eisen. Dit beïnvloedt de concurrentiepositie en vergroot het risico op boetes. Onderzoek welke regelgeving op jouw bedrijf van toepassing is en of jullie hier al aan voldoen. Indien dat niet het geval is, onderneem dan actie.
Wat je er aan kan doen
1. Breng klimaatrisico’s in kaart
Duurzaamheid betekent voor elk bedrijf iets anders. Bedrijven verschillen immers in grootte, sector, situatie en waardeketen. Onderzoek welke duurzaamheidsthema’s voor jouw bedrijf relevant zijn en welke klimaatrisico’s hierbij komen kijken. Houd hierbij rekening met de kans dat een gebeurtenis voorkomt en de financiële impact. Is jouw bedrijf bijvoorbeeld gevestigd in een gebied dat gevoelig is voor extreme weersomstandigheden? Vraag jezelf eens af wat er met jullie activiteiten gebeurt bij een langdurige hittegolf.
2. Ga aan de slag
Na het in kaart brengen van de klimaatrisico’s, is het zaak om aan de slag te gaan. Focus je eerst op risico’s die regelmatig voorkomen en een grote financiële impact hebben. Breng onder andere verscheidenheid aan in je toeleveringsketen, versterk je infrastructuur en sluit een goede verzekering af. Sierteelt bedrijven kunnen bijvoorbeeld lokaal inkopen in plaats vanuit Kenia. Zo verkleinen ze milieurisico's in hun toeleveringsketen.
3. Blijf geïnformeerd & evalueer regelmatig
Blijf op de hoogte van nieuwe wetgeving, de ontwikkelingen van de klimaatverandering en nieuwe innovaties. Zoek hierbij ook contact met brancheverenigingen en overheidsinstanties. Bij risico’s die een hele sector treffen, worden vaak bredere initiatieven opgezet. Terugdenkend aan ons eerdere voorbeeld van sierteelt bedrijven, kunnen brancheverenigingen initiatieven opzetten om (de gevolgen van) extreme droogte tegen te gaan. Het doel van zulk soort initiatieven is de afhankelijkheid van internationale toeleveringsketens te verminderen. Dit komt in de vorm van financiële en andere soort hulp.
Nu de risico’s van klimaatverandering elk bedrijf beïnvloeden, is het belangrijk om over een aanpak na te denken. Wij begrijpen dat het MKB nodig heeft bij deze transitie. Ons duurzaamheidsplatform bevat bijvoorbeeld handige hulpmiddelen om een transitieplan op te stellen en om in kaart te brengen welke risico’s jouw bedrijf loopt.
